Hình thức chính thể cộng hòa được hiểu như thế nào?

Chính thể cộng hòa là một trong hai mô hình nhà nước được sử dụng hiện nay trên thế giới, nhiều quốc gia lớn đang áp dụng mô hình nhà nước để xây dựng đất nước. Trong đó có nhiều quốc gia lớn nhất nhì trên thế giới đang áp dụng mô hình này như Pháp, Hoa Kỳ, Ý, Trung Quốc…. Vậy hình thức chính thể cộng hòa được hiểu như thế nào, mời các bạn cùng THPT Trịnh Hoài Đức tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

1. Khái niệm hình thức chính thể

Hình thức chính thể nhà nước là cách thức và trình tự thành lập cơ quan cao nhất của quyền lực nhà nước, xác lập mối quan hệ giữa cơ quan đó với cơ quan cấp cao khác và với nhân dân.

Định nghĩa trên cho thấy, xem xét về hình thức chính thể của một nhà nước là xem xét trình tự và thủ tục thành lập cơ quan tối cao của quyền lực nhà nước, xem xét mối quan hệ giữa các cơ quan quyền lực tối cao của nhà nước với nhau, với các cơ quan cấp cao khác của nhà nước và với nhân dân. Cụ thể, tìm hiểu về hình thức chính thể của một nhà nước là tìm hiểu xem trong nhà nước đó:

– Quyền lực cao nhất của nhà nước được trao cho ai? Nhà vua hay một cơ quan hay một số cơ quan của nhà nước?

– Phương thức trao quyền lực cho các cơ quan tối cao của quyền lực nhà nước là gì? Cha truyền con nối hay chỉ định hay suy tôn hay bầu cử…?

– Quan hệ giữa các cơ quan tối cao của quyền lực nhà nước với nhau, với các cơ quan cấp cao khác của nhà nước và với nhân dân diễn ra như thế nào? Nhân dân ở nước đó có được tham gia vào tổ chức, hoạt động và giám sát hoạt động của cơ quan cao nhất của quyền lực nhà nước hay không?

– Các dạng: Chính thể quân chủ có hai hình thức cơ bản là quân chủ chuyên chế (tuyệt đối) và quân chủ hạn chế (tương đối), riêng chính thể quân chủ hạn chế lại có ba biến dạng là quân chủ đại diện đẳng cấp, quân chủ nhị hợp (nhị nguyên) và quân chủ đại nghị (nghị viện).

>>> Tham khảo: Hình thức chính thể quân chủ

2. Hình thức chính thể cộng hòa được hiểu như thế nào?

Theo đó, chính thể cộng hòa được hiểu là hình thức nhà nước mà tại đây nguyên thủ quốc gia được xây dựng theo một chế độ bầu cử nhất định. Điều này chứng tỏ quyền lực cao nhất của nhà nước theo chính thể cộng hòa không phụ thuộc vào người đứng đầu cơ quan mà được thực hiện thông qua phương thức bầu cử do cử tri cả nước bỏ phiếu bầu ra. Và tại nước ta thì được tiến hành bầu cử theo nhiệm ký 05 năm. Khác với với hình thức chính thể quân chủ, không có việc quy định toàn bộ quyền lực nhà nước tập trung vào người duy nhất đó có thể là vua hay quốc vương …theo phương thức cha truyền con nối.

Cộng hòa quý tộc: Một thực thể chính trị trong đó quyền bầu cử và được bầu vào cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất chỉ thuộc về tầng lớp quý tộc. Chế độ này tồn tại chủ yếu ở một số quốc gia nô lệ nhất định như Sparta, Rome…

Dân chủ Cộng hòa: Là chế độ trong đó quyền bầu cử và ứng cử về mặt pháp lý vào cơ quan quyền lực tối cao của Nhà nước thuộc về mọi công dân khi có đủ các điều kiện do luật được đáp ứng. Chính sách này có nhiều hình thức tuỳ theo kiểu nhà nước như cộng hoà nô lệ, cộng hoà phong kiến, cộng hoà tư sản, cộng hoà xã hội chủ nghĩa.

3. Ví dụ về hình thức chính thể cộng hòa

Chính thể cộng hoà Tổng thống là một hình thức chính thể trong đó nguyên thủ quốc gia – Tổng thống do nhân dân bầu ra vừa là người đứng đầu nhà nước vừa là người đứng đầu Chính phủ. Điển hình của chế độ cộng hòa Tổng thống là Hoa Kỳ

Bản Hiến pháp thành văn đầu tiên trên thế giới – Hiến pháp Hoa kỳ năm 1787 đã tạo ra một mô hình chính thể đặc sắc với một Tổng thống có nhiều quyền lực bên cạnh một Nghị viện lập pháp và một Pháp viện tối cao hoàn toàn độc lập trong các phán quyết của mình đã làm cho học thuyết phân chia quyền lực được áp dụng một cách khá hoàn hảo.

Hạt nhân hợp lý của chế độ cộng hoà Tổng thống chính là ở chỗ không những cơ quan lập pháp do nhân dân bầu ra mà cả người đứng đầu chính quyền hành pháp cũng do nhân dân bầu ra. Do không phải Nghị viện trực tiếp tấn phong mà do nhân dân thông qua các đại cử tri tấn phong nên người đứng đầu nhà nước ở đây có một địa vị pháp lý bề thế mà không có mô hình nhà nước hiện đại nào có được. Hiện nay có 42 nước có chính thể cộng hoà Tổng thống.

—————————————

Như vậy qua bài này, đã giúp các bạn trả lời câu hỏi Hình thức chính thể cộng hòa được hiểu như thế nào? và một ví dụ để các bạn hiểu rõ hơn. Hy vọng bài viết này có ích với các bạn. Chúc bạn một ngày học tập vui vẻ!