Este nào sau đây có mùi chuối chín?

Câu hỏi: Este nào sau đây có mùi chuối chín?

A. Etyl isovalerat.

B. Etyl butirat.

C. Isoamyl axetat.

D. Etyl fomat.

Trả lời:

Đáp án đúng: C

Este có mùi chuối chín là: Isoamyl axetat.

Phương pháp giải:

Ghi nhớ một số este có mùi thơm đặc trưng: 

+ Isoamyl axetat: mùi chuối chín

+ Etyl butirat và etyl propionat: mùi dứa

+ Geranyl axetat: mùi hoa hồng

+ Benzyl axetat: mùi hoa nhài

…

Cùng THPT Trịnh Hoài Đức tìm hiểu về Isoamyl Axetat nhé. 

1. Isoamyl Axetat là gì?

1.1. Khái niệm về Isoamyl axetat

Isoamyl axetat hay isopentyl axetat, còn gọi là dầu chuối, là hợp chất hữu cơ ester được điều chế từ isoamyl alcohol và acid acetic.

1.2. Isoamyl axetat có mùi gì?

Isoamyl axetat có mùi mạnh, tương tự mùi chuối và lê. Dầu chuối là khái niệm dùng cho cả isoamyl axetat tinh khiết và các hương liệu từ hỗn hợp của isoamyl acetat, amyl acetat và các hương liệu khác.

1.3. Isoamyl axetat có màu gì?

Isoamyl axetat là chất lỏng không màu, khó hòa tan trong nước nhưng hòa tan mạnh trong hầu hết các dung môi hữu cơ.

2. Công thức hóa học của Isoamyl Axetat là gì ?

– Isoamyl axetat có công thức cấu tạo là CH₃COOCH₂-CH₂-CH(CH₃)₂

– Este isoamylaxetat được điều chế bởi ancol isoamylic (CH₃)₂CH-CH₂-CH₂-OH và axit axetic CH₃COOH

3. Điều chế isoamyl axetat bằng cách nào?

Trong tự nhiên, ta có thể dễ dàng thu được dầu chuối bằng cách chiết xuất từ cây chuối. Ngoài ra, Ong mật cũng có thể phát ra isoamyl acetat.

Trong thí nghiệm, isoamyl axetat thường được điều chế từ phản ứng có axit H₂SO₄ (hoặc resin trao đổi ion acid) làm chất xúc tác của phản ứng giữa isoamyl alcohol và axit acetic:

4. Sản xuất

Isoamyl axetat thường được điều chế từ phản ứng xúc tác acid (quá trình ester hóa Fischer) giữa isoamyl alcohol và acid acetic băng như hình dưới dây. Acid sulfuric là chất xúc tác điển hình. Ngoài ra, resin trao đổi ion acid cũng được dùng làm chất xúc tác.

5. Ứng dụng của Isoamyl acetat 

Trong chế biến thực phẩm, Isoamyl acetat thường được gọi là dầu chuối. Dầu chuối là chất tạo mùi được sử dụng rất nhiều trong chế biến thực phẩm, nhất là đối với các loại đồ ăn ngọt. Mùi chuối giúp cho món ăn thơm và hấp dẫn hơn.

Trong sản xuất, Isoamyl acetat được sử dụng làm dung môi vecni và sơn mài nitrocellulose.

Nó còn được dùng làm chất dẫn dụ các đàn ong mật đến một địa điểm nhỏ hoặc được dùng để kiểm tra hiệu quả của mặt nạ chống độc hoặc mặt nạ khí bởi đặc tính chứa mùi tạo hưng phấn, có cường độ mạnh và ít độc hại.

– Isoamyl acetat được dùng để tạo mùi chuối trong thực phẩm. Dầu lê thường đề cập đến dung dịch isoamyl acetat trong ethanol được dùng làm hương liệu nhân tạo.

==> Chất này cũng được dùng làm dung môi vecni và sơn mài nitrocellulose cũng như dùng làm chất dẫn dụ (pheromon) các đàn ong mật đến một địa điểm nhỏ. Isoamyl acetat là dung môi và chất mang cho các vật liệu như nitrocellulose.

==> Do có mùi tạo hưng phấn, có cường độ mạnh và ít độc, isoamyl acetat được dùng để kiểm tra hiệu quả của mặt nạ chống độc hoặc mặt nạ.

6. Bài tập luyện tập

Bài 1: Giải thích tại sao khi cho isoamyl axetat (dầu chuối) vào cốc đựng dung dịch natri hiđroxit thấy chất lỏng trong cốc tách thành hai lớp, nhưng khi khuấy đều và đun sôi hỗn hợp một thời gian thấy chất lỏng trong cốc tạo thành một dung dịch đồng nhất.

Hướng dẫn trả lời:

Dầu chuối không tan trong nước vì nó không có khả năng tạo được liên kết hiđro với nước và vì khối lượng riêng nhỏ hơn nước nên dầu chuối nổi trên mặt nước (hoặc dung dịch kiềm).

Khi đun sôi và khuấy đều đã xảy ra phản ứng xà phòng hoá este :

CH₃COOCH₂CH₂CH(CH₃)₂ + NaOH→ CH₃COONa + OHCH₂CH₂CH(CH₃)₂

Sản phẩm phản ứng tan được trong nước (hoặc dung dịch kiềm dư) nên tạo thành dung dịch đồng nhất.

Bài 2: Khối lượng isoamyl axetat thu được bằng bao nhiêu gam khi đun nóng 10,56 gam ancol isoamylic với 10,8 gam axit axetic (xúc tác H₂SO₄ đặc). Biết hiệu suất phản ứng este hóa đạt 80%?

 A. 19,50 gam. 

 B. 12,48 gam. 

 C. 15,60 gam

 D. 18,72 gam.

Đáp án đúng: B

Đăng bởi: THPT Trịnh Hoài Đức

Chuyên mục: Lớp 12, Hóa Học 12